چهارشنبه، 8 آبان ماه 1392 = 30-10 2013

دریاچه مرده ارومیه را به پارک ملی تبدیل کنید

پدر کویر شناسی ایران معتقد است: دریاچه ارومیه به سرطان پیش رونده مبتلا شده است که بهبودی ندارد، زیرا با کاهش میزان آبهای زیر زمینی در دل خود، موجب شور شدن چاه های اطراف این منطقه و وزش بادهای سوزان و مخرب نمکی به هفت شهرستان استان های آذربایجان شرقی و غربی شده است.
تاکنون ایده ها و نظرات متفاوتی از سوی کارشناسان و مسوولان برای نجات دریاچه ارومیه ارائه شده است، اما یک دیدگاه جدید از سوی پدر کویر شناسی ایران مطرح شده که حاکی از آن است که بهترین راهکار برای دریاچه مرده ارومیه تبدیل آن به یک پارک ملی است.
براساس آخرین گزارشها از وضعیت این دریاچه ،اکنون بیش از 50 درصد آب آن خشک شده و چندی پیش بادهایی همراه با نمک نیز از بستر دریاچه به هوا برخواسته که زنگ خطری برای محیط زیست منطقه است. البته تاکنون اقدامات زیادی برای نجات دریاچه انجام شده که بی نتیجه بوده است.
پرویز کردوانی پدر کویر شناسی ایران معتقد است که دریاچه ارومیه به بیماری سرطان پیش روند مبتلا شده و دیگر از بین رفته است بنابراین بهترین راه تغییر کاربری آن است.
ˈ پرویز کردوانی ˈ روز چهارشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: دریاچه ارومیه یکی از دریاچه های بسیار ارزشمند در ایران و یکی از بهترین دریاچه های دنیا بود که متاسفانه قدر و ارزش آن را نداستیم و بنا به دلایل مختلف مانند حفر چاه های عمیق مجاز و غیرمجاز، احداث سد و فعالیت های بی رویه کشاورزی اکنون در حال از بین رفتن است.
وی افزود: آب دریاچه ارومیه از منابع آبهای سطحی و زیرزمینی تامین می شد که به علت برداشت های بی رویه از منابع زیر زمینی، سفرهای زیر زمینی منطقه در حال نابودی هستند و این موضوع باعث شده تا دریاچه از درون بیمار شود.
کردوانی ادامه داد: به این معنا که دریاچه از زیربستر، دچار بیماری شده و مانند آبکش عمل می کند یعنی چون سفره های زیر زمینی خالی شده اند، آب شور دریاچه از زیر وارد این سفره ها می شود که این روند سبب شور شدن تعداد زیادی از چاه های اطراف دریاچه شده است.
وی گفت: اطراف دریاچه ارومیه 24 هزار حلقه چاه حفر شده که از این تعداد 18 هزار چاه غیر مجاز است. اکنون آب این چاهها نیز به دلیل نشت نمک و املاح دریاچه شور شده است.
به گفته کردوانی در حال حاضر میزان نمک دریاچه به حد اشباع رسیده است ،از این رو هرچه آب بیشتری وارد دریاچه شود، چاه های بیشتری را شور می کند.
وی با بیان اینکه بهترین راه، تغییر کاربری دریاچه است گفت: می توان با اجرای یک برنامه مدون و عملی دریاچه را به بهترین و بزگترین پاک در دنیا تبدیل کرد.
کردوانی توضیح داد: دریاچه ارومیه دارای میلیون ها تن نمک است از این رو وزیر صنعت معدن و تجارت می تواند با یک برنامه ریزی عملی و اقتصادی از تولید کنندگان کنونی نمک کشور درخواست کند به مدت یکسال از معادن برداشت نکنند در عوض نمک های دریاچه ارومیه برداشت شود. بعد از برداشت نمک از سطح دریاچه، باقیمانده های کف را بتراشند و با مخلوطی از ماسه، شن و بذر گیاه حدود 10 سانتیمتر از سطح دریاچه را بپوشانند. این منطقه سالانه دارای 300 میلمیتر بارندگی است از این رو در مدت 5 تا 6 سال به یک پارک گیاهی بزرگ تبدیل می شود.
کردوانی افزود: می توان با رها کردن آهو، گوزن و گورخر آن را به بزرگترین و زیباترین پارک دنیا تبدیل کرد، همچنین می توان با جاده کشی و برق کشی 102 جزیره موجود در دریاچه را به یک مرکز بزرگ جذب گردشگر تبدیل کرد.
به گفته وی از محل فروش این نمک ها هزینه اجرای این طرح تامین می شود.
وی با تاکید براینکه زمانی دریاچه ارومیه یکی از بهترین و زیباترین دریاچه های دنیا بود، اما متاسفانه اکنون از بین رفته است، گفت: اگر آب تمام رودخانه ها و سدها هم داخل آن رها شود نه تنها دیگر دریاچه احیا نمی شود بلکه از لحاظ زیست محیطی هم برای منطقه مضر است زیرا تمام اطراف خود را شور می کند.
وی اظهارداشت: اکنون بادهای نمکی از سوی دریاچه به 7 شهرستان استان های آذربایجان شرقی و غربی می وزد که با تغییر کاربری باد از پارکی زیبا و سرسبز به این سمت خواهد وزید.
کردوانی گفت: می توان با تغییر کاربری زمین های اطراف دریاچه، کشاورزی منطقه را هم رونق داد؛ با شرایط کنونی منابع آبی حوضه دریاچه ارومیه نباید محصولاتی که به آب زیاد نیاز دارند، کشت شود، بلکه باید محصولاتی مانند زعفران و پسته که کم آب هستند کاشته شوند.
وی افزود: همچنین وزارت نیرو می تواند با تزریق مصنوعی آب به چاه های اطراف دریاچه آنها را دوباره احیا و شیرین کند؛ با این روش که می تواند آب رودخانه ارس را که در فصل زمستان بسیار زیاد است و به خزر می ریزد، با کانال به منطقه منتقل کند اما وارد دریاچه نکند،سپس با ایجاد مخزن در بالای هر چاه به صورت مصنوعی به چاهی که شور شده آب تزریق شود که این امر به مرور موجب شیرین شدن آب چاه می شود.
دریاچه ارومیه در شمال غربی ایران و در منطقه آذربایجان واقع شده است. این دریاچه طبق آخرین تقسیمات کشوری، بین دو استان آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی تقسیم شده است. دریاچه ارومیه زمانی بزرگ ترین دریاچه داخلی ایران و دومین دریاچه آب شور دنیا بوده است.
آب این دریاچه بسیار شور بوده و عمدتا از رودخانه های زرینه رود، سیمینه رود، تلخه رود، گادر، بار اندوز، شهرچای، نازلو و زولا تغذیه می شود.
این دریاچه در خطر خشک شدن کامل قرار دارد و طی چند سال گذشته بیش از ۶ متر کاهش سطح داشته است. اختصاص ۹۰ درصد منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی، تبخیر زیاد در پی گرم شدن هوا و برداشت غیرمجاز از آب های زیرزمینی در پی حفر چاه از دلایل خشک شدن این دریاچه است.