18.6.2017
مسجد فمینیستی برلین درجست وجوی تغییر
داخل ساختمانی با آجرهای قرمر، جدیدترین و شاید عجیب‌ترین مسجد برلین قرار دارد: مسجدی که سیران آتش، در آن انقلابی فمینیستی برپا کرده است.الله اکبر!»
این صدای زنی موذن است که می‌گوید: «خدا بزرگ است» و مسلمانان را برای نماز فرا می‌خواند. در یک اقدام سنت شکن دیگر، زنان و مردان که معمولا برای نماز از هم جدا می‌شوند، روی زمین کنار هم نشسته‌اند و نماز می‌خوانند.
سیران آتش که خودش را یک مسلمان فمینیست می‌نامد، بنیانگذار این مسجد جدید است. او قدم روی فرشی کرم‌رنگ می‌گذارد و خطبه می‌خواند. دو امام جماعت، یک زن و یک مرد، بعداً نمازهای روز جمعه را به عربی می‌خوانند. نماز با پیوستن دو خاخام برای بازدید و خواندن یک آهنگ به عبری که درباره دوستی است، پایان می‌یابد.
نماز جمعه در مسجد ابن رشد- گوته این چنین پایان می‌یابد: ارائه گونه‌ای دیگر از اسلام. با وجود مشکلاتی مانند افراط گرایی در اروپا و سراسر جهان، آتیس و حامیان او می‌گویند که برای این مشکلات راه حل ساده‌ای دارند: ارائه اسلامی پیشرو و حتی فمینیستی.
آتش می‌گوید: «هدف ما این است که به اسلام لیبرال فضایی امن ببخشیم. من در مساجد عادی که در آن زنان باید در اتاق‌های زشت پشتی نماز بخوانند، احساس مورد تبعیض قرار گرفتن می‌کنم.»
با وجود اینکه در کنار حمایت‌های امیدوارکننده، انتقادهایی هم به این مسجد وجود دارد اما این مسجد در شمار یکی از مساجد لیبرالی است که در سال‌های اخیر اغلب یک زن آنها را بنیان گذاشته است.
حامیان این مسجد آن را پادزهری در مقابل تبعیض جنسیتی‌ای که در مساجد وجود دارد می‌دانند. در مساجد عادی، اغلب زنان مسلمان مجبورند در فضاهای کوچک نماز بخوانند اما این مسجد فمینیستی به دنبال ایجاد تغییر است.
در لندن یک مسجد به نام «مسجد ابتکاری دربرگیرنده» در سال ۲۰۱۲ از سوی یک زن بنیان گذاشته شد. امامان زن مرتب در این مساجد نماز می‌خوانند. مردان و زنان در آن در یک مکان عبادت می‌کنند و گی‌ها و لزبین‌ها هم در آن امکان حضور دارند. اخیرا، در کالیفرنیا و سوییس و دانمارک هم مساجد مختلط یا مساجد زنانه ایجاد شده است.
زنان و مردان به شکل سنتی جداگانه نماز می‌خوانند. برخی می‌گویند که قرآن جداسازی زن و مرد را ترویج نکرده است اما برخی می‌گویند که صدای زنان هنگام نماز نباید شنیده شود.
همچنین به طور سنتی زنان نمی‌توانند به عنوان امام جماعت نماز بخوانند. زنان مسلمان با نرم‌های مذهبی که ده‌هاست آنها را احاطه کرده، در چالش‌اند. در میان فعالان زنی که در این زمینه تلاش کرده‌اند می‌توان از امینه ودود نام برد که در سال ۱۹۹۴ در یک مسجد در آفریقای جنوبی، نماز جمعه را امامت کرد.
آتش، مسجد برلین را از راه دریافت کمک‌های مردمی راه‌اندازی کرده است. او که اصالتا مرد ترکیه است، در جامعه ۴ میلیون نفری مسلمانان آلمان شناخته شده است. او به دلیل فعالیت‌هایش در حوزه زنان بارها تهدید به مرگ شده است.
سیران آتس، بنیانگذار مسجد فمینیستی برلین، در حال خطبه خواندن
اما برهان کسیچی، رییس شورای اسلامی آلمان، مسجد او را جای مناسبی برای عبادت نمی‌داند: «ما فعلا در حال نظاره‌ایم و متعجبیم، چیزی که آنجا اتفاق می‌افتد اصلا ربطی به اسلام ندارد.»
او افزوده: «البته که زنان با مردان برابرند. جداسازی زنان و مردان در مکان‌های مذهبی معنایش این نیست که آنها با مردان برابر نیستند. اما من می‌خواهم بدانم این جماعت چقدر دوام خواهد آورد. به نظر می رسد این جماعت ترکبی تصادفی از منتقدان مختلف اسلام باشند.»
در افتتاحیه نماز جمعه، مسجد که در داخل یک فضای تئاتر قدیمی از یک کلیسای پروتستان قرار دارد، بیش از نمازگزاران، میزبان روزنامه نگاران و نیروهای امنیتی بود. در میان جوانان مسلمان، هیثم الکوباتی، ۲۶ ساله، یک یمنی نه شش سال قبل به آلمان آمده هم حضور داشت.
او گفت که اولین بار است در مسجد در کنار زنان نماز می‌خواند و زمان لازم است تا به آن عادت کند: «اما به اعتقاد او هر چیز تازه‌ای عجیب به نظر می‌رسد و شاید حتی ترسناک باشد. اما مطمئنم که در آینده این هم یک روش عبادت خواهد بود.»
الهام مانع، امام جماعت زن این مسجد که نماز جمعه را خواند، می‌گویند که نماز خواندن مختلط یک موضوع مرتبط به برابری جنسیتی است. او می‌گوید: «اینکه یک زن چطور و کجا نماز بخواند، وضعیت اجتماعی جامعه او را نشان می‌دهد. اگر از زن خواسته شود در مکان جدایی نماز بخواند، و یا در دوران عادت ماهانه نماز نخواند، اینها همه محدودیت‌هایی است که به او تحمیل شده چون جامعه زن را کامل و مانند مرد نمی‌داند و در چنین جامعه ای قطعا برابری جنسیتی وجود ندارد.»
مانع می‌گوید: «می‌دانم که تغییر سخت است چون افراد به انجام برخی کارها عادت کرده‌اند. اما زمان تغییر فرا رسیده است. ما تغییر را آغاز کرده‌ایم.»
رادیوزمانه
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر