کهکشانی در طیف های گوناگون نور

امسال سال جهانی نور است و این یکی از تصاویریست که برای بزرگداشت دانش اخترشناسی در این سال برگزیده شده.

این نمای پرجزییات کهکشان فعال و تماشایی ماکیان آ (Cygnus A) را در سرتاسر طیف الکترومغناطیسی می نمایاند. 

داده های پرتو X که از رصدخانه ی مدارگرد چاندرا به دست آمده در این تصویر با رنگ آبی دیده می شود و نشان می دهد که ماکیان آ یک چشمه ی شگرفت از پرتوهای X پرانرژی است.

تصویر در طیف پرتو ایکس

ولی این کهکشان در عمل بیشتر برای انرژی های پایین انتهای طیف الکترومغناطیسی آوازه دارد. ماکیان آ که یکی از درخشان ترین چشمه های کیهانی برای رادیوتلسکوپ هاست، با فاصله ی ۶۰۰ میلیون سال نوری از زمین، نزدیک ترین کهکشان پرقدرت رادیویی هم هست.

تصویر در طیف رادیویی

پرتوهای رادیویی که در تصویر با رنگ سرخ نمایانده شده اند و بر روی یک محور از هر دو سوی کهکشان تا حدود ۳۰۰ هزار سال نوری گسترده شده اند، از فواره هایی از ذرات نسبیتی گسیلیده می شوند که از سیاهچاله ی ابرپرجرم مرکز کهکشان سرچشمه گرفته اند.

نقطه های روشنی که در انتهای دو فواره به چشم می خورد گویا در اثر برخورد فواره ها به ماده ی سرد و چگال محیط پدید آمده اند.

همه ی این ها به همراه داده های طول موج نور دیدنی (مریی) کهکشان که از تلسکوپ هابل به دست آمده و آسمان پیرامون کهکشان که از برنامه ی پیمایش دیجیتالی آسمان به دست آمده و به فام های زرد نمایانده شده اند، با هم یک نمای چشمگیرِ چند-طول موجی را در چارچوب این تصویر پدید آورده اند.

تصویر در نور دیدنی

واژه نامه:

International Year of Light - active galaxy - Cygnus A - electromagnetic spectrum - X-ray - Chandra Observatory - radio galaxy - supermassive black hole - wavelength - Hubble - Digital Sky Survey

منبع: apod.nasa.gov

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان