فرانسیس فوکویاما در سخنرانی در پنلی با مدیریت عادل الطریفی مدیر العربیه
دبی-العربیه.نت فارسی
فرانسیس فوکویاما اندیشمند مشهور آمریکایی می‌گوید ایالات متحده
هنگامی که گمان کرد کشورهای خاورمیانه نمی‌توانند بدون کمک آمریکا با
همراهی یکدیگر، تحرکی داشته باشند، مرتکب اشتباه بزرگی شد.
او خاطرنشان کرد: «به دلیل این باور بود که آمریکا هنگام آشوب به فکر دخالت در منطقه افتاد بدون اینکه اجازه استحکام سازمان‌های دولتی را بدهد.»
سخنان فوکویاما در همایش استراتژیک عربی در دبی ارائه شد. او در پنل «چالش‌های آینده در منطقه خاورمیانه و تغییرات در سال ۲۰۱۵» سخنرانی کرد که توسط عادل الطریفی مدیر شبکه العربیه مدیریت شد.
شایان ذکر است که فوکویاما یکی از مشهور‌ترین و برجسته‌ترین اساتید علوم سیاسی در ایالات متحده و جهان است. او نویسنده کتاب جنجال برانگیز «پایان جهان» است که در دو دهه گذشته، سر و صدای زیادی به پا کرد. این کتاب که در سال ۱۹۹۲ تالیف شده، می‌گوید سیطره ایالات متحده بر جهان، آخرین مرحله از تاریخ است.
فوکویاما گفت: «آمریکایی‌ها پیش از آنکه دموکراسی و حاکمیت قانون را ارائه دهند، باید ویژگی‌های منطقه را بشناسند و برای اینکه نوع حکومت را در کشورهای خارجی مشخص کنند، باید در درجه نخست در کشورهای ضعیف حاکمیت ایجاد کنند.»
او افزود: «اوباما معتقد است در این منطقه در سایه روند ساخت و ساز و تلاش برای یافتن واحدهای سیاسی پایدار، هیچ کشوری بدون اینکه ایالات متحده نقش بزرگی ایفا کند، نمی‌تواند با کشور دیگر همکاری کند، این اشتباهی است که بار‌ها از سوی سیاست خارجی آمریکا تکرار شد.»
به گفته این اندیشمند آمریکایی: «تصمیم سازان در ایالات متحده معتقدند چنانچه ارتش آمریکا با همپیمانی فعالیت کند، این همپیمان برای اقدامی مشابه یا همان اقدام، وسوسه خواهد شد. این اشتباهی است که در افغانستان، عراق و حتی ویئتنام صورت گرفت.»
ایالات متحده ائتلافی بین المللی با حضور کشورهای عربی و اروپایی به منطور جنگ با داعش در عراق و سوریه رهبری می‌کند. جنگ علیه داعش ماه آگوست گذشته آغاز شد و همچنان ادامه دارد.
فوکویاما گفت: «من معتقد نیستم داعش بازیگری قوی در جغرافیای سیاسی منطقه در دراز مدت باشد، زیرا قدرتی که داعش نشان می‌دهد، در نتیجه ضعف اطرافش است. داعش حامیان علنی در خارج ندارد، از نظر جغرافیایی نیز در وضعیت مناسبی نیست به گونه‌ای که در صحرای سوریه و عراق گسترده شده است.»
او ادامه داد: «داعش کنترل چهاه‌هایی از نفت را در دست گرفته است، اما نمی‌تواند به صورت قانونی آن را بفروشد. گمان می‌کنم رشدی بسیار سریع داشتند به گونه‌ای که آن‌ها را در معرض حملات هوایی قرار داد؛ حملاتی که بر آن‌ها تاثیر می‌گذارد.»
خاطرنشان می‌شود که کنگره آمریکا جمعه گذشته بودجه دفاعی بزرگی تصویب کرد که شامل پنج میلیارد دلار برای نیازهای فوری می‌شود. این بودجه به دلیل وجود احتمال اقدام ارتش آمریکا به عملیات نظامی یا آموزش نیرو‌ها در عراق و سوریه و برپایه درخواست اوباما، تصویب شده است.
در واکنش به سخنان فوکویاما، سلطان بن سعود القاسمی تحلیلگر اماراتی گفت: «غرب موظف نیست تمام ماموریت را برای نابودی تهدید داعش، بر دوش بکشد.»
القاسمی در مصاحبه با العربیه در حاشیه همایش گفت: «بدون بنای موسسه‌ها و سازمان‌ها، منطقه قادر به مقابله با چالش‌های ایجاد شده توسط داعش نیست.»
القاسمی افزود: «آری، ایالات متحده باید کمک کند، اما کشورهای منطقه هستند که باید خط مقدم نبرد را در دست بگیرد، اگر این اقدام را انجام ندهند، این مشکل گسترده خواهد شد. قدرت داعش از ضعف کشورهای محیط منطقه ناشی می‌شود.»
او خاطرنشان کرد که کاهش کنونی قیمت نفت، آخرین هشدار به تولید کنندگان است که باید برای یافتن جایگزینی برای انرژی با توجه با اولویت‌های اقتصادی دست یابند و اقدام به کاهش هزینه‌ها و بازنگری در بودجه‌ها به روشی کار‌شناسانه و عمیق بکنند.
اما پنل آخر که آن را منتهی الرمیحی از شبکه العربیه اداره کرد و در آن غسان سلامی وزیر فرهنگ سابق لبنان و احمد البو الغیط وزیر امور خارجه اسبق مصر حضور داشتند، اوضاع سیاسی در منطقه خاورمیانه، مورد بررسی قرار گرفت.
غسان سلامه گفت که جهان عرب به سمت جهانی سازی اقتصاد و منطقه‌ای سازی سیاست پیش می‌رود. اما مسیر دوم به تحولات بزرگ در بازار نفت و تاثیر آن بر سیاست منطقه باز می‌گردد. او خاطرنشان کرد که تنش‌های منطقه‌ای توسط مازاد درآمدهای مالی تقویت شد. به طور مثال چنانچه قیمت نفت به شکل معتدل بماند، خواهیم دید که برخی از کشور‌ها برای این تنش‌ها هزینه خواهند کرد. اما در صورت کاهش قیمت نفت، پرداخت هزینه کمتری برای شعله ور کردن تنش‌ها شاهد خواهیم بود. بزرگ‌ترین دلیل را هم شاهد هستیم که روسیه در ماه‌های اندک گذشته و با توجه به کاهش قیمت نفت، هزینه کمتری برای جنگ در سوریه کرد.
از سوی دیگر سلامه افزود که کشورهای عربی، به طور کامل با دستور کارهای سیاسی که با آن‌ها روبرو هستند، آشنایی دارند اما باید از نتایج آن‌ها در آینده نیز آگاه باشند. به طور مثال باید پرونده اتمی و نتایج آن را با توجه به احتمال دست یابی به توافق، زمان انتخابات اسرائیل و امکان خروج نتانیاهو از قدرت و تغییر موضع در صورت افزایش شمار نمایندگان عرب در کنیست را رصد کنیم. علاوه بر اینکه انتخابات پارلمانی ترکیه که ماه ۶ برگزار خواهد شد و تغییر مسیر بهار عربی، از جمله موارد دیگری هستند که باید مورد توجه قرار گیرند.
سلامه پیش بینی کرد که در سال ۲۰۱۵ مسیر متفاوتی آغاز شود که آن را سه عامل کنترل می‌کند؛ عامل نخست حساسیت‌های سیاسی برنامه ریزی نشده‌ای است که عامل آن داعش است، دیگری توانایی‌های مالی کشور‌ها با توجه به کاهش قیمت نفت است و سوم درآمد‌ها و امکان بهره گیری درست از آن است.
از سویی احمد ابوالغیط وزیر خارجه مصر گفت که دورنمای سال ۲۰۱۵ خوب به نظر نمی‌رسد و بازتابی از سال پیش آن خواهد بد. او افزود که ترکیه و ایران در تلاش برای افزایش نفوذ و هیمنه بر کشورهای همسایه، نقشی برجسته ایفا خواهند کرد.
او ادامه داد که نشانه‌هایی از آغاز دوباره جنگ سرد میان اتحاد جماهیر شوری و جهان غرب وجود دارد و به نظر نمی‌رسد مناقشه فلسطین، شاهد هیچ گونه تحرکی باشد. او خاطرنشان کرد که جهان عرب شاهد ظهور سیاست‌های منطقه‌ای تاثیر گذار خواهد بود که در آن امارات و سعودی نقش ایفا خواهند کرد به گونه‌ای که بر از میان بردن شکاف‌ها در درون کشورهای عربی، تاثیر خواهد گذاشت. توسعه سیاسی و اقتصادی در مصر از جمله این تاثیر‌ها خواهد بود. اما در خصوص اوضاع در لیبی ابو الغیط پیش بینی کرد که در صورت بازیابی قدرت توسط دولت این کشور، اوضاع بهتر خواهد بود و اینکه مصر در لیبی دخالت نخاهد کرد مگر آنکه داعش از مرز‌هایش عبور کند و به صحرای غربی نفوذ کند.
او خاطرنشان کرد: «به دلیل این باور بود که آمریکا هنگام آشوب به فکر دخالت در منطقه افتاد بدون اینکه اجازه استحکام سازمان‌های دولتی را بدهد.»
سخنان فوکویاما در همایش استراتژیک عربی در دبی ارائه شد. او در پنل «چالش‌های آینده در منطقه خاورمیانه و تغییرات در سال ۲۰۱۵» سخنرانی کرد که توسط عادل الطریفی مدیر شبکه العربیه مدیریت شد.
شایان ذکر است که فوکویاما یکی از مشهور‌ترین و برجسته‌ترین اساتید علوم سیاسی در ایالات متحده و جهان است. او نویسنده کتاب جنجال برانگیز «پایان جهان» است که در دو دهه گذشته، سر و صدای زیادی به پا کرد. این کتاب که در سال ۱۹۹۲ تالیف شده، می‌گوید سیطره ایالات متحده بر جهان، آخرین مرحله از تاریخ است.
فوکویاما گفت: «آمریکایی‌ها پیش از آنکه دموکراسی و حاکمیت قانون را ارائه دهند، باید ویژگی‌های منطقه را بشناسند و برای اینکه نوع حکومت را در کشورهای خارجی مشخص کنند، باید در درجه نخست در کشورهای ضعیف حاکمیت ایجاد کنند.»
او افزود: «اوباما معتقد است در این منطقه در سایه روند ساخت و ساز و تلاش برای یافتن واحدهای سیاسی پایدار، هیچ کشوری بدون اینکه ایالات متحده نقش بزرگی ایفا کند، نمی‌تواند با کشور دیگر همکاری کند، این اشتباهی است که بار‌ها از سوی سیاست خارجی آمریکا تکرار شد.»
به گفته این اندیشمند آمریکایی: «تصمیم سازان در ایالات متحده معتقدند چنانچه ارتش آمریکا با همپیمانی فعالیت کند، این همپیمان برای اقدامی مشابه یا همان اقدام، وسوسه خواهد شد. این اشتباهی است که در افغانستان، عراق و حتی ویئتنام صورت گرفت.»
مبالغه در تهدید
فوکویاما می‌گوید خطر گروه داعش، حجم حقیقی این گروه و خلافتی که برپا کرد، بسیار مبالغه آمیز است و این مبالغه از سوی دولت آمریکا و رسانه‌ها صورت گرفته است؛ با وجود اینکه گفته می‌شود این گروه بر یک سوم مساحت عراق و سوریه سیطره دارد.ایالات متحده ائتلافی بین المللی با حضور کشورهای عربی و اروپایی به منطور جنگ با داعش در عراق و سوریه رهبری می‌کند. جنگ علیه داعش ماه آگوست گذشته آغاز شد و همچنان ادامه دارد.
فوکویاما گفت: «من معتقد نیستم داعش بازیگری قوی در جغرافیای سیاسی منطقه در دراز مدت باشد، زیرا قدرتی که داعش نشان می‌دهد، در نتیجه ضعف اطرافش است. داعش حامیان علنی در خارج ندارد، از نظر جغرافیایی نیز در وضعیت مناسبی نیست به گونه‌ای که در صحرای سوریه و عراق گسترده شده است.»
او ادامه داد: «داعش کنترل چهاه‌هایی از نفت را در دست گرفته است، اما نمی‌تواند به صورت قانونی آن را بفروشد. گمان می‌کنم رشدی بسیار سریع داشتند به گونه‌ای که آن‌ها را در معرض حملات هوایی قرار داد؛ حملاتی که بر آن‌ها تاثیر می‌گذارد.»
خاطرنشان می‌شود که کنگره آمریکا جمعه گذشته بودجه دفاعی بزرگی تصویب کرد که شامل پنج میلیارد دلار برای نیازهای فوری می‌شود. این بودجه به دلیل وجود احتمال اقدام ارتش آمریکا به عملیات نظامی یا آموزش نیرو‌ها در عراق و سوریه و برپایه درخواست اوباما، تصویب شده است.
اسلام مانع نیست
فوکویاما در پاسخ به سوالی درباره رشد تندروی اسلامی در منطقه خاورمیانه گفت: «من معتقد نیستم دین، یا دین اسلام، مانعی در برابر دموکراسی در این منطقه است.»در واکنش به سخنان فوکویاما، سلطان بن سعود القاسمی تحلیلگر اماراتی گفت: «غرب موظف نیست تمام ماموریت را برای نابودی تهدید داعش، بر دوش بکشد.»
القاسمی در مصاحبه با العربیه در حاشیه همایش گفت: «بدون بنای موسسه‌ها و سازمان‌ها، منطقه قادر به مقابله با چالش‌های ایجاد شده توسط داعش نیست.»
القاسمی افزود: «آری، ایالات متحده باید کمک کند، اما کشورهای منطقه هستند که باید خط مقدم نبرد را در دست بگیرد، اگر این اقدام را انجام ندهند، این مشکل گسترده خواهد شد. قدرت داعش از ضعف کشورهای محیط منطقه ناشی می‌شود.»
قیمت نفت حمایت شده است
در پنل‌های اقتصادی، عبد الله البدری دبیرکل اوپک گفت آنچه درباره هدایت شدن قیمت نفت در محافل اقتصادی شایع می‌شود، شایعه است و قیمت‌های کنونی نفت، از سوی بازار حمایت می‌شود و در نتیجه درخواست و عرضه است.او خاطرنشان کرد که کاهش کنونی قیمت نفت، آخرین هشدار به تولید کنندگان است که باید برای یافتن جایگزینی برای انرژی با توجه با اولویت‌های اقتصادی دست یابند و اقدام به کاهش هزینه‌ها و بازنگری در بودجه‌ها به روشی کار‌شناسانه و عمیق بکنند.
اما پنل آخر که آن را منتهی الرمیحی از شبکه العربیه اداره کرد و در آن غسان سلامی وزیر فرهنگ سابق لبنان و احمد البو الغیط وزیر امور خارجه اسبق مصر حضور داشتند، اوضاع سیاسی در منطقه خاورمیانه، مورد بررسی قرار گرفت.
غسان سلامه گفت که جهان عرب به سمت جهانی سازی اقتصاد و منطقه‌ای سازی سیاست پیش می‌رود. اما مسیر دوم به تحولات بزرگ در بازار نفت و تاثیر آن بر سیاست منطقه باز می‌گردد. او خاطرنشان کرد که تنش‌های منطقه‌ای توسط مازاد درآمدهای مالی تقویت شد. به طور مثال چنانچه قیمت نفت به شکل معتدل بماند، خواهیم دید که برخی از کشور‌ها برای این تنش‌ها هزینه خواهند کرد. اما در صورت کاهش قیمت نفت، پرداخت هزینه کمتری برای شعله ور کردن تنش‌ها شاهد خواهیم بود. بزرگ‌ترین دلیل را هم شاهد هستیم که روسیه در ماه‌های اندک گذشته و با توجه به کاهش قیمت نفت، هزینه کمتری برای جنگ در سوریه کرد.
از سوی دیگر سلامه افزود که کشورهای عربی، به طور کامل با دستور کارهای سیاسی که با آن‌ها روبرو هستند، آشنایی دارند اما باید از نتایج آن‌ها در آینده نیز آگاه باشند. به طور مثال باید پرونده اتمی و نتایج آن را با توجه به احتمال دست یابی به توافق، زمان انتخابات اسرائیل و امکان خروج نتانیاهو از قدرت و تغییر موضع در صورت افزایش شمار نمایندگان عرب در کنیست را رصد کنیم. علاوه بر اینکه انتخابات پارلمانی ترکیه که ماه ۶ برگزار خواهد شد و تغییر مسیر بهار عربی، از جمله موارد دیگری هستند که باید مورد توجه قرار گیرند.
سلامه پیش بینی کرد که در سال ۲۰۱۵ مسیر متفاوتی آغاز شود که آن را سه عامل کنترل می‌کند؛ عامل نخست حساسیت‌های سیاسی برنامه ریزی نشده‌ای است که عامل آن داعش است، دیگری توانایی‌های مالی کشور‌ها با توجه به کاهش قیمت نفت است و سوم درآمد‌ها و امکان بهره گیری درست از آن است.
از سویی احمد ابوالغیط وزیر خارجه مصر گفت که دورنمای سال ۲۰۱۵ خوب به نظر نمی‌رسد و بازتابی از سال پیش آن خواهد بد. او افزود که ترکیه و ایران در تلاش برای افزایش نفوذ و هیمنه بر کشورهای همسایه، نقشی برجسته ایفا خواهند کرد.
او ادامه داد که نشانه‌هایی از آغاز دوباره جنگ سرد میان اتحاد جماهیر شوری و جهان غرب وجود دارد و به نظر نمی‌رسد مناقشه فلسطین، شاهد هیچ گونه تحرکی باشد. او خاطرنشان کرد که جهان عرب شاهد ظهور سیاست‌های منطقه‌ای تاثیر گذار خواهد بود که در آن امارات و سعودی نقش ایفا خواهند کرد به گونه‌ای که بر از میان بردن شکاف‌ها در درون کشورهای عربی، تاثیر خواهد گذاشت. توسعه سیاسی و اقتصادی در مصر از جمله این تاثیر‌ها خواهد بود. اما در خصوص اوضاع در لیبی ابو الغیط پیش بینی کرد که در صورت بازیابی قدرت توسط دولت این کشور، اوضاع بهتر خواهد بود و اینکه مصر در لیبی دخالت نخاهد کرد مگر آنکه داعش از مرز‌هایش عبور کند و به صحرای غربی نفوذ کند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر