عبدالعلي معصومي: «قتلهاي زنجيره يي»

تاریخ ایجاد در 06 آذر 1393

 روز شنبه اول آذر (22نوامبر)، در شانزدهمین سالگرد جان باختن داریوش و پروانه فروهر، نیروهای انتظامی و امنیتی رژیم، چند ساعت پیش از مراسمی که قرار بود در بعد از ظهر این روز در خانه فروهرها برگزار شود، دو طرف کوچه و خیابانهای اطراف آن را بستند و مانع ورود افراد به خانه فروهرها شدند. چند تن از چهره های شناخته شده، از جمله خانم نسرین ستوده، که چند ساعت قبل به آنجا رفته بودند، در محاصرۀ کامل نیروهای امنیتی و ضدشورش قرارگرفتند و همان نیروها از ورود مادر ستّار بهشتی و خانم نرگس محمدی، به خانۀ فروهرها، به نحو اهانت باری، جلوگیری کردند و چندتن را نیز دستگیرکرده، با خود بردند.

شانزده سال پیش، عصر روز اول آذر 1377، در سالگرد ترور دکتر کاظم سامی، در خانه‌ يي در محلۀ فخرآباد تهران داريوش فروهر و همسرش به طرز فجيعي به قتل رسيدند. با اين ترور وحشيانه، پرونده يي گشوده شد كه به پروندۀ‌ «قتلهاي زنجيره‌ يي» معروف است.

در ساعت 5 بعد از ظهر روز 12 آذر 77 محمد مختاري، شاعر و نويسنده، از خانه خارج شد و ديگر هرگز بازنگشت. روز 20 آذر جسد او توسط فرزندش در پزشكي قانوني شناسايي شد.

در ساعت 4 بعد از ظهر روز 18 آذر 77 محمدجعفر پوينده، نويسنده و مترجم، به قصد شركت در جلسه‌ ناشران، از خانه خارج شد و ديگر هرگز برنگشت. در روز ‌19 ديماه اهالي بادامك شهريار جسد او را پيدا كردند.

  واكنش گستردۀ  اجتماعيِ اين قتلها در ميان مردم و رسانه ها و بالاگرفتن كشمكشهاي دروني جناحهاي حاكم, باعث شد كه خاتمی، رئیس جمهور وقت رژیم، در اطلاعیه یی اعلام کرد: «بايد به جنايتكاران به عنوان "سلول بيگانه يي" نگريست كه محفل نشينان آن را در "پيكر" وزارت اطلاعات ترزيق كرده اند و بايد "با سرعت و شدّت آن را رفع كرد"» (روزنامه «صبح امروز», 13ديماه 1377).
    یکی دو روز بعد، در روز 15 ديماه (45 روز پس از ترور فروهرها) روابط عمومي وزارت اطلاعات با صدور اطلاعيه‌ يي اعلام كرد: «با كمال تأسّف معدودي از همكاران مسئوليت ناشناس كج ‌انديش و خودسر اين وزارت، كه بي ‌شك آلتِ عوامل پنهان قرار گرفته، در جهت مطامع بيگانگان دست به اين اعمال جنايتكارانه زده ‌اند... اين اعمال جنايتكارانه ... لطمه بزرگي به اعتبار نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران وارد آورده است».

خامنه ای نیز دو روز بعد این قتلها را یک «سناریو خارجی» خواند: «پس از قتلهاي زنجيره يي مقام رهبري در اولين اظهار نظر رسمي در نماز جمعه مورّخ 19ديماه 1377، قتلها را يك “سناريو خارجي» دانستند» (اکبر گنجی، تاريكخانه اشباح, ص347).

همۀ سران و دلواپسان «حفظ نظام» پای عوامل بیگانه را در «قتلهای زنجیره یی» به میان کشیدند، امّا سه روز بعد از سخنان خامنه ای، در شبانگاه روز 22 ديماه، برنامه‌ يي زير عنوان «چراغ» از تلويزيون رژيم پخش شد كه در آن «روح ‌الله حسينيان» عاملان اين قتلها را به جريان دوم خرداد، كه خاتمي در راٌس آن بود، نسبت داد.
اين برنامه خشم خاتمي و دوم خرداديها را برانگيخت و دامنه تضادهاي دروني جناحها را شدّت داد.

به دنبال اوجگيري تضادها، علي لاريجاني، رئيس «سازمان صدا و سيما»، در ‌روز 30 ديماه از پخش اين برنامه ابراز تاٌسّف كرد (روزنامه «صبح امروز», 31 ديماه 1377). در پي آن محسنی اژه ای, وزير اطلاعات دولت خاتمی، نيز ناچار به استعفا شد و خاتمي استعفاي او را در روز 21 بهمن 77 پذيرفت.

  بعد از اوجگیری تنشها در رأس نظام، چهرۀ آن «معدودي از همكاران مسئوليت ناشناس كج ‌انديش و خودسر» وزارت اطلاعات، که «در جهت مطامع بيگانگان دست به اين اعمال جنايتكارانه زده ‌اند»، از پرده بیرون افتاد و معلوم شد که صدر تا ذیل نظام در این قتلها دست اندرکار بوده اند و دهها تن از روشنفکران و «دگراندیشان» را از سر راه یکه تازیهای جنایتکارانه شان برداشته اند:
ـ «محفل اطلاعاتي» هفتاد تن از دگرانديشان را به قتل رساند (روزنامه «سلام», 2تيرماه 1378).
ـ «محفل اطلاعاتي» «هشتاد و خرده يي نفر را كشته است كه چهار ـ پنج تن از آنها در زمان خاتمي رخ داد (روزنامه «خرداد», 29شهريور1378).

در روز 30 خرداد 1378 «دادستان نظامي تهران» اعلام كرد كه سعيد اسلامي (امامي)، معاون فلاحيان و عامل مهم قتلهاي زنجيره يي در زندان با خوردن «واجبي» خودكشي كرده است.
     سعيد امامي و همدستانش در اين قتلها نقش عمل كننده را بر عهده داشته‌اند و به جز هاشمي رفسنجاني (عاليجناب سرخپوش) و علي فلاحيان (شاه كليد)، عاملان پشت پرده (عاليجنابان خاكستري پوش)، برخي از گردانندگان و دانش آموختگان مدرسه حقّاني بودند كه «از ابتداي انقلاب در وزارت اطلاعات و قوه قضاييه مشغول به كار بوده و بسياري از مناصب امنيتي در اختيار آنهاست، و در راٌس آنها مصباح يزدي قرار دارد كه به "تئوريستين خشونت" معروف است» (عاليجناب سرخپوش و عاليجنابان خاكستري... ص 78).
افرادي چون فلاحيان، وزير اطلاعات دوره رفسنجاني، روح الله حسينيان، اولين نماينده دادگاه انقلاب در وزارت اطلاعات، محسني اژه‌اي، جانشين حسينيان، پورمحمدي معاون سابق وزارت اطلاعات، رهبرپور، رئيس دادگاه انقلاب، رازيني رئيس سابق دادگستري تهران، از دانش آموختگان مدرسه حقاني ميباشند كه همگي در قتلهاي زنجيره يي و ايجاد جوّ خشونت و اِرعاب در جامعه نقش اساسي داشته و دارند. «... دانش آموختگان مدرسه حقّاني طي دو دهه گذشته كنترل وزارت اطلاعات را در اختيار داشته اند» (روزنامه «عصر آزادگان» ـ 24 آذر 78).
 با این حساب، آن «محفل اطلاعاتیِ» «خودسر» در درون وزارت اطلاعات، چندان هم کوچک نبوده، بلکه کل این وزارتخانه را می چرخانده و مستقیماٌ از خامنه ای دستور می گرفته است.