سعید ریاضی
با
بررسی وضعیت فعلی شبکه‌ی اجتماعی فیس‌بوک، می‌توان به راحتی نتیجه گرفت که
کاربران آن یا مضطربند، یا حوصله‌ی‌شان از همه چیز سر رفته‌است. بنابراین
زیر و رو کردن این شبکه‌ی اجتماعی به وسیله‌ی شناخته‌شده‌ترین ویژگی آن،
یعنی دکمه‌ی لایک، به یک عادت تبدیل شده است. مت هانن، یکی از نویسندگان
وبسایت Wired، برای ۴۸ ساعت متوالی، هر پُستی را که در صفحه‌ی فیس‌بوکش دیده، لایک کرده است
و الن مورگان دقیقاً کاری برعکس وی انجام داده است، او به مدّت دو هفته
بدون اینکه حتی یک پست را لایک کند، فقط به خواندن آن‌ها پرداخته است.
می‌توانید نوشته‌ی او درباره‌ی این تجربه
را به زبان انگلیسی بخوانید. طبیعی‌است تأثیراتی که این دو فرد از
تجربه‌های خود در فیس‌بوک دریافت کرده‌اند متفاوت باشد: الن مورگان معتقد
است این تجربه رقابت او را برای تعامل با دوستانش در محیط واقعی قوّت
بخشیده‌است، درحالی که مت هانن می‌گوید دچار دلزدگی جدّی، از تلاش‌های
صفحه‌ها و وبسایت‌های مختلف برای جمع‌آوری لایک شده است.
این روزها، تعبیر اولیّه‌ی کاربران از دکمه‌ی لایک در شبکه‌ی
مجازی فیس‌بوک در حال محو شدن است، اما اگر این ویژگی را کاملاً از این
شبکه‌ی اجتماعی حذف کنیم چه تبعاتی خواهد داشت؟ آدام پاورز، طراح و نویسنده، اخیراً افزونه‌ای برای مرورگر کروم منتشر کرده‌است که Neutralike
نام دارد. این افزونه پس از نصب، دکمه‌ی لایک را از پُست‌های دوستانتان
حذف می‌کند. در‌واقع دیگر شما قادر نخواهید بود که احساس خوبتان را به
نوشته یا عکس یک دوست، در یک «لایک» خلاصه کنید. آدام پاورز در این باره
می‌گوید: «هدف این برنامه این است که کاربر بجای فشردن دکمه‌ی لایک،
احساسات خود را با نوشتن یک نظر بیان کند، هرچند نظری کوتاه، مثلا: من هم
همینطور.»
با حذف شدن دکمه‌ی لایک، کاربران باید کمی بیشتر برای نشان
دادن خوشایند خود نسبت به یک پُست زحمت بکشند. به این ترتیب، کاربران
چاره‌ای جز تایپ کردن نخواهند داشت (حتی اگر بخواهند خودِ کلمه‌ی لایک را
زیر یک پُست بنویسند!) البته اگر از دیدگاه فنّی به این مسأله بنگریم،
الگوریتمی که کامنت‌ها را ذخیره و دسته‌بندی می‌کند، بدون شک از عملیات
اضافه کردن ۱ به مجموعه‌ی لایک‌ها، چندین برابر پیچیده‌تر است. از طرفی
مشاهدات اخیر توسعه‌دهندگان وب نشان می‌دهد که تعداد لایک، عاملی کلیدی
برای پروسه‌ی مداوم طراحی فید در فیس‌بوک است. الگوریتم طراحی فید، از طریق
بررسی لایک‌های شما تصمیم می‌گیرد که چه چیزی را روی صفحه‌ی اصلی (خانه)
در فیس‌بوک شما به نمایش بگذارد. ممکن است تصور کنیم که پس از حذف دکمه‌ی
لایک، تعاملات فیس‌بوکی فرد کمتر شود و دوستان احساسات خوب خود را نسبت به
پُست‌ها و عکس‌ها اظهار نکنند، اما آدام پاورز در این باره می‌گوید: «تمایل
من به ابراز نظرم نسبت به پُستی که دوست دارم به هیچ وجه از بین
نرفته‌است. فقط حالا می‌دانم که باید اندکی بیشتر برای ابراز احساساتم زحمت
بکشم!»
پس از اینکه این افزونه را بر روی مرورگرم نصب کردم، آرام و
بی‌سروصدا بخش لایک را از فیس‌بوک من حذف کرد، اما از آنجایی که من هرگز
به استفاده از دکمه‌ی لایک عادت نداشته‌ام و همواره فقط برای خواندن مطالب،
آن هم هر چند وقت یک‌بار، به فیس‌بوک مراجعه می‌کنم، تغییر چندانی را در
استفاده از فیس‌بوک حس نکردم. با تمامی این‌ها، از نظر من حذف عبارت «آیا
این پُست را دوست دارید؟» یکی از ویژگی‌های قابل تحسین این افزونه است. به
نظر من، بهتر است که این سؤال در بسیاری از موارد بی‌پاسخ بماند.
این افزونه، اولین تلاش جامعه‌ی مجازی برای از میان برداشتن دکمه‌ی لایک نیست، در‌واقع اینترنت پر از حقّه‌ها و روش‌های مختلف برای حذف کردن دکمه‌ی لایک از مرورگر‌هاست.
پاورز می‌گوید طراحی این افزونه، تنها اولین گام از اهداف
بلند مدّت او برای دست‌بردن در شبکه‌های مجازی‌است: «پس از اینکه مهارت‌های
برنامه‌نویسی‌ام در جاوا اسکریپت به اندازه‌ی کافی بالا برود، قصد دارم
افزونه‌ای طراحی کنم که جلوی گزارش‌دهی (notification) های لایک‌هایی را که
از دیگر کاربران دریافت می‌کنم بگیرد. این ویژگی شبکه‌های مجازی مثل یک
مخدّر است و حسّی کاذب به کاربر می‌دهد. این ویژگی زاده‌ی یک الگوی طرّاحی،
با هدف‌های نه‌چندان اخلاقی است!». دکمه‌ی لایک، برعکس آنچه به نظر
می‌رسد، برای این نیست که نشان بدهد شما چه چیزی را دوست دارید. هدف اصلی
این ویژگی، القای یک حسّ پذیرش خارجی در کاربر است. پاورز معتقد است با
غیرفعال کردن قابلیت استفاده از دکمه‌ی لایک، کیفیت تعامل افراد در فضای
مجازی بیشتر خواهد شد، تجربه‌ای که احتمالاً برای همه خوشایند است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر