دریاچه خوارزم خشک شد

۰۵ مهر ۱۳۹۳

دریاچه خوارزم با ۶۸ هزار کیلومتر مربع مساحت، در سال‌های دهه ۱۹۶۰ یکی از پنج دریاچه بزرگ جهان به شمار می‌آمد. اکنون اما چیز زیادی از این دریاچه باقی نمانده است.
بر اساس تصاویر ماهواره‌ای که سازمان ملی هوانوردی و فضایی (ناسا) امروز، ۵ مهر/۲۷ سپتامبر مخابره کرده، بخش شرقی دریاچه خوارزم هم خشک شده است.

تازه‌ترین تصویر ماهواره‌ای از دریاچه خوارزم

به گزارش ناسا برای نخستین بار از سده‌های میانه به این سو دریاچه خوارزم به این حد از بی‌آبی رسیده است.
تصاویر ماهواره «ترا»ی سازمان ملی هوانوردی و فضایی (ناسا) ابعاد این فاجعه زیست‌محیطی را به خوبی نشان می‌دهد. در سال ۲۰۰۰ بخش شرقی دریاچه خوارزم پرآب بوده، اما اکنون، ۱۴ سال بعد، از آن چیزی جز یک بیابان خشک باقی نمانده است.
به گفته فیلیپ میکلین، جغرافیدان در دانشگاه میشیگان و از کار‌شناسان دریاچه خوارزم برای نخستین بار است که دریاچه خوارزم به این شکل خشک می‌شود.
۶۰۰ سال پیش، در سده‌های میانه هنگامی که ساکنان آن نواحی مسیر رود آمودریا را به سوی دریاچه خزر منحرف کردند، دریاچه خوارزم با بی‌آبی مواجه شد.
در سال‌های دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ مسئولان اتحاد جماهیر شوروی برای آبیاری مزارع پنبه و برنج مسیر دو رود آمودریا و سیردریا را منحرف کردند. تا سال ۱۹۶۵ هر سال ۵۰ کیلومتر مکعب آب شیرین وارد رودخانه خوارزم می‌شد. اما از آن پس این مقدار آب صرف آبیاری مزارع شد و به همین جهت به تدریج دریاچه خوارزم شروع به خشک شدن کرد. پیامد آن این بود که غلظت املاح معدنی در این دریاچه افزایش یافت و اکولوژی دریاچه به گونه‌ای رادیکال و روزافزون دگرگون شد. ماهی‌ها کم شدند و ماهیگیری که یکی از مشاغل درآمدزا برای ساکنان پیرامون این دریاچه بود از رونق افتاد.
در سال ۲۰۰۵ با ساخته شدن یک سد، میزان آب بخش شمالی دریاچه خوارزم افزایش پیدا کرد، اما بخش شرقی دریاچه همچنان کم‌آب بود. در سال ۲۰۰۹ بخش شرقی کاملاً خشک شد، ولی در سال ۲۰۱۰ دوباره آب به این بخش از دریاچه بازگشت.
به گفته فیلیپ میکلین، جغرافی‌دان دانشگاه میشیگان این نوسانات در سطح آب دریاچه خوارزم را می‌توان با افزایش یا کاهش میزان بارندگی توضیح داد. بر اساس یافته‌های او، یکی از دلایل خشک شدن بخش شرقی دریاچه خوارزم هم خشکسالی و کم‌برفی کوه‌های پامیر در سال ۲۰۱۴ بوده است.

دریاچه خوارزم از سال ۱۹۸۹ تاکنون

رادیو زمانه