الهام شریفی، دبیر مدارس شیراز
بی تردید زنان نیمی از جامعه بشری را تشکیل میدهندو سهم بزرگی از هر تحولی در جوامع بی تاثیراز نقش و نفوذ زنان آن جامعه نیست.باتوجه به همین مسئله اعلامیه حقوق بشر اصل عدم تبعیض را تایید نموده واعلام مینماید همه افراد بشر آزاد به دنیا امده اندواز نظر منزلت وحقوق یکسانندوحق دارند بدون هیچ تمایزی از جمله تمایز های مبتنی بر جنسیت از کلیه حق وحقوق مندرج در آن بر خوردار شوند.
با نگاهی گذرا براعتراضات و جنبش ها در تاریخ این کشور بی شک میتوان دید که بخش غیرقابل انکار و عظیمی از مجموعه تحولات جامعه برعهده زنان بوده و در عرصه ها و شرایط گوناگون سیاسی ،اجتماعی و اقتصادی نقش مهم و چشمگیری داشته اند و اگرچه در مقاطعی این نقش بنابر شرایطی که به آنان تحمیل شده گاه کمرنگتر و گاه از رمق افتاده اما باهمان روند نیز همچنان مهم و تاثیر گذار بوده است.
با این همه گزارش «مجمع جهانی اقتصاد» نشان می دهد شکاف جنسیتی میان مردان و زنان طی سال های اخیر در ایران تغییر چندانی نکرده است ودر ابعاد اقتصادی و سیاسی میزان مشارکت زنان در این عرصه ها به دلایل ساختاری و گاه فرهنگی، به مراتب کمتر از مردان گزارش شده است. اما حضور چشمگیر زنان درعرصه های اجتماعی در سالهای اخیر خبر از تغییرات جدی درشکاف جنسیتی ذکر شده می دهد.بالارفتن سطح اگاهی عمومی زنان و به خصوص حضور پررنگ درسطح آموزش عالی شاید از دلایل مهم تغییرات ذکر شده باشد.
حضور گسترده و چشمگیر زنان در فعالیت های صنفی و اجتماعی برای بیان خواسته ها و مطالبات شغلی و مدنی اشان، آن هم نه فقط به منظور بیان مطالبات جنسیتی که برای دستیابی به حقوق صنفی، در تجمعات اخیر معلمین وپرستاران وکارگران کاملا روشن و هویداست و نوید بخش آینده ای امیدوار کننده است. حضوری که می توان از دوجهت بدان نگریست. یکی از جهت آگاهی زنان از حقوق مدنی وشغلیشان که خود را بی هیچ شکی در برابری با مردان قرار داده اند ودیگر از این جهت که نگاه زنان به شغل از حد یک تفریح ورفع بیکاری خارج شده، و امروزحضور اجتماعی پر رنگتر وجدی تر ی را شاهدیم.
نمونه روشن این حضور را می توان در اعتراضات اخیر معلمان مشاهده کرد.معلمان زن با حضور پررنگ درتجمعات و صفحات مجازی ،نشان داده اند درپیگیری خواسته های صنفی مصمم وپیگیرند.نکته مثبت وامیدوار کننده این بوده است که امروز بخشی از کنشگران صنفی درحوزه معلمان را زنان تشکیل می دهند.به عبارت دیگر حضور آنان صرفا کنشی منفعلانه نبوده است و تاثیرگذاری آنان درتصمیم گیریهای انجام شده و برنامه ریزی برای تجمعات مشهود است.
این اعتراضات مدنی مجالی برای زنان شاغل می باشد که به یکباره باپیگیری مطالبات حقوقی وشغلیشان بتوانند نگاه یک سویه وتعاریف مردانه ای را که تواناییهایشان را در عرصه های اجتماعی وسیاسی واقتصادی زیر سوال میبردرا تغییر دهند. واز طرف دیگرنگاه حاکمیت را نیز در جهت مسائل حقوقی نسبت به خودشان عوض کنند.
با این همه حضور زنان به خصوص معلمان زن در عرصه فعالیت های اجتماعی وصنفی دارای مشکلات ومعضلات متعددی است که گاه می تواند همچونی مانعی جدی حضور انان را کمرنگ کند.
بخشی از این مشکلات ساختاری و ریشه درفرهنگ اجتماعی دارد.درجامعه ما حق وحقوق به درستی تعریف نشده واگاهی در جهت اشنایی با این حق وحقوق داده نشده است.در مورد زنان این مسئله پر رنگتراست. چون مرز بین وظایف وایثار هم مشخص نیست.گاه از خود گذشتگیها را جزئی ازوظایفمان تعریف میکنیم.
نگاه همکاران زن به دانش اموزان از نوع نگاه مادرانه امیخته با ایثار وفداکاری است. درنتیجه بعضا کمترین حقی برای اعتراض برای خود قائل می شوند.
مسئله بعدی جداسازی زنان ومردان در مدارس وکلا سیستم اموزش وپرورش است.این امر باعث شده است که حس انتقاد واعتراض از همکاران زن تا حدودی گرفته شود.فقدان آگاهی لازم معلمان زن از حقوق صنفی ازنتایج این جداسازی هست.اگرچه صفحات مجازی وشبکه های ارتباطی تاحدودی این نقیصه را برطرف کرده است.
وجود تفکرات مردسالارانه در میان خانواده ها که حضور پررنگ زنان را درجامعه و فعالیت های اجتماعی بر نمی تابند و همچننین ترس درونی زنان از دیده شدن درعرصه اجتماع ومیل به قرارگرفتن در زوایای پنهان جامعه نیز تاثیر بسزایی در عدم میل زنان برای حضور درعرصه های اجتماعی دارد. اما با تمام این مسائل در سالهای اخیر زنان نشان دادند که تصمیم گرفته اند تمامی این مرزبندیها و تقسیمات را تا حدودی نادیده بگیرند وحضوری جدی در فعالیتهای اجتماعی وصنفی داشته باشند ودر تجمعات اخیر حضور پر رنگشان قواعد اعتراضات مردانه را در هم شکست تا جایی که سخنرانی وخواندن بیانیه ها توسط بعضی از معلمان زن در بعضی شهرها جنس جدیدی از کنش صنفی را به نمایش گذاشت.کنشی که حضور زنان درآن نه منفعلانه، که تاثیر گذار وتصمیم ساز است.
بی تردید زنان نیمی از جامعه بشری را تشکیل میدهندو سهم بزرگی از هر تحولی در جوامع بی تاثیراز نقش و نفوذ زنان آن جامعه نیست.باتوجه به همین مسئله اعلامیه حقوق بشر اصل عدم تبعیض را تایید نموده واعلام مینماید همه افراد بشر آزاد به دنیا امده اندواز نظر منزلت وحقوق یکسانندوحق دارند بدون هیچ تمایزی از جمله تمایز های مبتنی بر جنسیت از کلیه حق وحقوق مندرج در آن بر خوردار شوند.
با نگاهی گذرا براعتراضات و جنبش ها در تاریخ این کشور بی شک میتوان دید که بخش غیرقابل انکار و عظیمی از مجموعه تحولات جامعه برعهده زنان بوده و در عرصه ها و شرایط گوناگون سیاسی ،اجتماعی و اقتصادی نقش مهم و چشمگیری داشته اند و اگرچه در مقاطعی این نقش بنابر شرایطی که به آنان تحمیل شده گاه کمرنگتر و گاه از رمق افتاده اما باهمان روند نیز همچنان مهم و تاثیر گذار بوده است.
با این همه گزارش «مجمع جهانی اقتصاد» نشان می دهد شکاف جنسیتی میان مردان و زنان طی سال های اخیر در ایران تغییر چندانی نکرده است ودر ابعاد اقتصادی و سیاسی میزان مشارکت زنان در این عرصه ها به دلایل ساختاری و گاه فرهنگی، به مراتب کمتر از مردان گزارش شده است. اما حضور چشمگیر زنان درعرصه های اجتماعی در سالهای اخیر خبر از تغییرات جدی درشکاف جنسیتی ذکر شده می دهد.بالارفتن سطح اگاهی عمومی زنان و به خصوص حضور پررنگ درسطح آموزش عالی شاید از دلایل مهم تغییرات ذکر شده باشد.
حضور گسترده و چشمگیر زنان در فعالیت های صنفی و اجتماعی برای بیان خواسته ها و مطالبات شغلی و مدنی اشان، آن هم نه فقط به منظور بیان مطالبات جنسیتی که برای دستیابی به حقوق صنفی، در تجمعات اخیر معلمین وپرستاران وکارگران کاملا روشن و هویداست و نوید بخش آینده ای امیدوار کننده است. حضوری که می توان از دوجهت بدان نگریست. یکی از جهت آگاهی زنان از حقوق مدنی وشغلیشان که خود را بی هیچ شکی در برابری با مردان قرار داده اند ودیگر از این جهت که نگاه زنان به شغل از حد یک تفریح ورفع بیکاری خارج شده، و امروزحضور اجتماعی پر رنگتر وجدی تر ی را شاهدیم.
نمونه روشن این حضور را می توان در اعتراضات اخیر معلمان مشاهده کرد.معلمان زن با حضور پررنگ درتجمعات و صفحات مجازی ،نشان داده اند درپیگیری خواسته های صنفی مصمم وپیگیرند.نکته مثبت وامیدوار کننده این بوده است که امروز بخشی از کنشگران صنفی درحوزه معلمان را زنان تشکیل می دهند.به عبارت دیگر حضور آنان صرفا کنشی منفعلانه نبوده است و تاثیرگذاری آنان درتصمیم گیریهای انجام شده و برنامه ریزی برای تجمعات مشهود است.
این اعتراضات مدنی مجالی برای زنان شاغل می باشد که به یکباره باپیگیری مطالبات حقوقی وشغلیشان بتوانند نگاه یک سویه وتعاریف مردانه ای را که تواناییهایشان را در عرصه های اجتماعی وسیاسی واقتصادی زیر سوال میبردرا تغییر دهند. واز طرف دیگرنگاه حاکمیت را نیز در جهت مسائل حقوقی نسبت به خودشان عوض کنند.
با این همه حضور زنان به خصوص معلمان زن در عرصه فعالیت های اجتماعی وصنفی دارای مشکلات ومعضلات متعددی است که گاه می تواند همچونی مانعی جدی حضور انان را کمرنگ کند.
بخشی از این مشکلات ساختاری و ریشه درفرهنگ اجتماعی دارد.درجامعه ما حق وحقوق به درستی تعریف نشده واگاهی در جهت اشنایی با این حق وحقوق داده نشده است.در مورد زنان این مسئله پر رنگتراست. چون مرز بین وظایف وایثار هم مشخص نیست.گاه از خود گذشتگیها را جزئی ازوظایفمان تعریف میکنیم.
نگاه همکاران زن به دانش اموزان از نوع نگاه مادرانه امیخته با ایثار وفداکاری است. درنتیجه بعضا کمترین حقی برای اعتراض برای خود قائل می شوند.
مسئله بعدی جداسازی زنان ومردان در مدارس وکلا سیستم اموزش وپرورش است.این امر باعث شده است که حس انتقاد واعتراض از همکاران زن تا حدودی گرفته شود.فقدان آگاهی لازم معلمان زن از حقوق صنفی ازنتایج این جداسازی هست.اگرچه صفحات مجازی وشبکه های ارتباطی تاحدودی این نقیصه را برطرف کرده است.
وجود تفکرات مردسالارانه در میان خانواده ها که حضور پررنگ زنان را درجامعه و فعالیت های اجتماعی بر نمی تابند و همچننین ترس درونی زنان از دیده شدن درعرصه اجتماع ومیل به قرارگرفتن در زوایای پنهان جامعه نیز تاثیر بسزایی در عدم میل زنان برای حضور درعرصه های اجتماعی دارد. اما با تمام این مسائل در سالهای اخیر زنان نشان دادند که تصمیم گرفته اند تمامی این مرزبندیها و تقسیمات را تا حدودی نادیده بگیرند وحضوری جدی در فعالیتهای اجتماعی وصنفی داشته باشند ودر تجمعات اخیر حضور پر رنگشان قواعد اعتراضات مردانه را در هم شکست تا جایی که سخنرانی وخواندن بیانیه ها توسط بعضی از معلمان زن در بعضی شهرها جنس جدیدی از کنش صنفی را به نمایش گذاشت.کنشی که حضور زنان درآن نه منفعلانه، که تاثیر گذار وتصمیم ساز است.
